AD 02-06-2025 Dennis l’Ami, Janine Renes;
Het was al bekend dat ooievaars, kraaien en vossen flink huis kunnen houden onder broedende weidevogels. Nu er sinds een jaar op veel plekken in het Groene Hart wildcamera’s staan, blijken ook verwilderde katten een bloedbad aan te richten in de weilanden. „Het zijn echt sluipmoordenaars.”
Betty Blok is zich naar eigen zeggen ‘rot geschrokken’. Ze is gebiedscoördinator van natuurgebied Hollandse Venen, tussen Alphen en Woerdense Verlaat. Dankzij beelden van wildcamera’s is duidelijk geworden dat er veel verwilderde katten in het weidevogelgebied rondsluipen. „We weten het nu pas, want je zag ze nooit”, legt ze uit. „Verwilderde katten zijn veel schuwer dan huiskatten. Ze duiken weg.”
Kuikens gemakkelijke prooi
Ze mogen zich dan goed verborgen houden, hun gedrag is niet minder dodelijk. „De verwilderde katten lopen veel dezelfde routes, we weten waar de vogels zitten en katten eten geen gras. Het is ook logisch: waarom zou een kat achter een volwassen rat aan gaan, of een gans? Kuikens zijn een gemakkelijke prooi”, aldus Blok. Hoeveel het er precies zijn, kan ze moeilijk inschatten, wel dat het er meer zijn. „Tijdens corona namen veel mensen een kat in huis, gezellig. Maar na corona werden die weer massaal gedumpt en daar hebben we nu nog steeds last van.” Ook jager Frank Metzelaar ziet in Nieuwkoop verwilderde katten. Om het probleem binnen de perken te houden, worden ze gevangen. „Ze worden gecastreerd en op boerderijen geplaatst. Maar dan gaat de jacht alsnog gewoon door. Sterker nog: er worden extra jagers de weidevogelgebieden in gebracht.”
Esther Swankhuisen van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) onderzoekt hoe gevaarlijk katten precies zijn voor weidevogels. Onder begeleiding van hoogleraar Chris Smit en in samenwerking met Ecosensys en Jasja Dekker Dierecologie volgt ze katten en kuikens met een GPS-zender in Friesland en Groningen. Ook zijn er wildcamera’s bij nesten geplaatst. „Verwilderde katten zijn gevaarlijk voor de weidevogels’’, zien de onderzoekers. „Dat zijn katten die zelfstandig in de natuur leven. Daarnaast onderzoeken we zwerfkatten, boerderijkatten en de huiskat. Ontzettend veel katten blijken kilometers af te leggen in het weidevogelgebied. In het donker zijn ze nóg actiever. Ook blijkt dat katten de eieren van weidevogelnesten opeten.’’
Beheer van verwilderde katten
Vogelbescherming Nederland slaat al jaren alarm over de achteruitgang het aantal gruttoparen in Nederland, dat in vijftig jaar tijd grofweg is gedaald van 120.000 naar 25.000. „Ja, het is echt crisis”, stelt Swankhuisen. „Weidevogels worden belaagd door vossen, steenmarters, roofvogels én katten.’’ Volgens haar is het tijd voor nieuw beleid. „Vossen en steenmarters mogen worden beheerd, maar verwilderde katten niet, behalve in Friesland.” Als je de jacht op weidevogels serieus wil aanpakken, pak dan álle dieren aan die dat doen, vindt ze. Ze merkt dat er een taboe rust op beheer van katten. „Dat begrijp ik, maar kijk wat ze aanrichten. Vangen en steriliseren helpt misschien op de lange termijn, maar we moeten nú iets doen. Belangrijk is ook dat mensen hun boerderij- en huiskatten steriliseren en binnenhouden tijdens het broedseizoen, in ieder geval gedurende de nacht. Elke verstoring is er één te veel.’’
‘Vechten tegen de bierkaai’
Die mening deelt Mariëlle Oudenes. Zij is directeur van Collectief Weidehof Krimpenerwaard, een coöperatie van agrariërs en streekbewoners die zich inzet voor agrarisch natuur- en landschapsbeheer. „Ook wij zien ze op onze wildcamera’s. Of het verwilderde katten zijn of toch katten met een eigenaar, kan ik zo niet zeggen.” Ze vindt dat Zuid-Holland de verwilderde katten moet beheren, zoals de provincie onlangs heeft toegestaan om kraaien te schieten. „We blokkeren routes, maar verder kunnen we weinig doen. Dat werkt demotiverend. We zijn zo hard bezig het leefgebied van de weidevogels te verbeteren, maar als de kuikens dan worden weggegeten, is het vechten tegen de bierkaai.”
Afbeelding header: ACK
