De Europese Commissie heeft een reactie gegeven op het Nationaal Strategisch Plan (NSP) van Nederland. Dat plan is de Nederlandse uitwerking van het Europese landbouwbeleid. Europa is kritisch op de gebrekkige ambities van en de onduidelijkheden in het Nederlandse plan. Vier natuurorganisaties – Vogelbescherming Nederland, Natuurmonumenten, LandschappenNL en het Wereld Natuur Fonds – delen dit oordeel en roepen het kabinet op de kritiek serieus te nemen. We doen daarom aanbevelingen voor een NSP, dat natuur, duurzaamheid en klimaatbeleid beter dient. Op 18 mei debatteert de Tweede Kamer over de reactie van de Commissie.

In het Nationaal Strategisch Plan ontvouwt het kabinet de Nederlandse plannen voor landbouw en natuur voor de komende jaren. Dat is de nationale uitwerking van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) van de Europese Unie. Elke EU-lidstaat maakt een NSP. Het is nog altijd zo dat het grootste deel van het begrotingsbudget van de Europese Unie via het GLB naar de landbouwsector gaat. Dit betreft niet alleen inkomenssteun: de landbouw moet in ruil voor dit publieke geld ook natuurvriendelijker en duurzamer worden. Dit is ook een belangrijk onderdeel van de ‘Green Deal’ van de Europese Commissie, waarin ook klimaatdoelen en doelen ter verbetering van de biodiversiteit zijn opgenomen.

Europese Commissie: scherp NSP verder aan

De Europese Commissie vindt de plannen van het huidige NSP niet ver genoeg gaan om de milieu-, biodiversiteits- en klimaatuitdagingen in Nederland aan te pakken. Ook hekelt zij het gebrek aan doelstellingen, resultaatindicatoren en afdoende monitoring.

De natuurorganisaties zijn het eens met de Europese Commissie en constateren in de eerste reactie van het kabinet een gebrek aan wilskracht om het Nationaal Strategisch Plan aan te scherpen als het gaat om vergroening en duurzaamheid. Bovendien wil het ministerie geen doelen uit de Green Deal opnemen, omdat deze op dit moment nog niet in wetgeving zijn vastgelegd.

Met een ambitieuzer NSP is het mogelijk om versneld de uitstoot van stikstof te verminderen, om de klimaatverandering tegen te gaan en om de waterkwaliteit te verbeteren. Dit zijn allemaal zaken waar de natuur en de vele bedreigde soorten en ecosystemen veel baat bij hebben. Bovendien snakt de landbouwsector naar een heldere stip op de horizon met duidelijke doelstellingen en een visie voor de lange termijn. Dat is volstrekt onvoldoende opgenomen in het huidige NSP.

Aanbevelingen ter verbetering

De natuurorganisaties doen daarom aanbevelingen het NSP te verbeteren, die aansluiten bij het eigen regeerakkoord van het kabinet. Het zijn aanbevelingen voor het behalen van doelen van de Kaderrichtlijn Water, maar ook die van stikstofreductie en van vermindering van het gebruik van pesticiden. Ook het naleven van de Vogel- en Habitatrichtlijn is een belangrijk doel dat nu niet genoemd wordt.

De Europese Commissie heeft aangegeven zich zorgen te maken over het overschot aan dierlijke mest in Nederland. De uitstoot van ammoniak wordt met de huidige voorstellen in het NSP niet aangepakt, waardoor stikstof voor grote problemen zal blijven zorgen. De commissie stelt vast dat de landbouw verantwoordelijk is voor 88% van de totale ammoniakemissie en vraagt daarom om meer actie.

De natuurorganisaties willen dat op korte termijn een deel van het budget van 25 miljard euro uit het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) wordt overgeheveld naar het NSP, zodat het vanaf 2023 al kan worden ingezet voor de extensivering van de landbouw rondom Natura 2000-gebieden, om peilverhoging in veenweidegebieden te realiseren en agrarische ondernemers hiervoor te compenseren. Het grootste deel van de middelen in het NPLG kan pas vanaf 2024 ingezet worden.

Boeren belonen

De Europese Commissie wil daarnaast graag weten hoe Nederland natuurvriendelijke landbouw gaat stimuleren via de markt. Ook daar doen de vier natuurorganisaties voorstellen voor,  waarbij een belangrijke en niet-vrijblijvende rol wordt toebedeeld aan de ‘ketenpartijen’ in de voedselindustrie. Door afspraken te maken met ketenpartijen wordt het voor boeren mogelijk om een eerlijke prijs te krijgen voor hun producten en wordt  het makkelijker om hun boerenbedrijf te verduurzamen. Boeren worden dan daadwerkelijk beloond voor hun inzet voor een natuurvriendelijke landbouw.

Nederland heeft te weinig oog voor het herstel van waardevolle landschappen en de biodiversiteit, zo constateert de Europese Commissie bovendien. Er zijn te weinig landschapselementen in het agrarisch cultuurlandschap vindt de commissie. De natuurorganisaties pleiten daarom voor het aanwijzen van zeker 10% van de grond voor landschapselementen.

Aanvalsplan Grutto

Tot slot is de weidevogelaanpak een punt van zorg. Volgens de commissie is deze nu onvoldoende ambitieus, omdat niet alle 30 zoekgebieden van het Aanvalsplan Grutto worden ingezet die volgens de initiatiefnemers van het plan nodig zijn om de populatie te herstellen. De Europese Commissie stelt dat Nederland niet alleen moet garanderen dat het NSP of de nationale financiering in lijn is met het Aanvalsplan Grutto, maar ook dat hier budget beschikbaar voor blijft vanaf 2023.

Vogelbescherming, Natuurmonumenten, LandschappenNL en het Wereld Natuur Fonds vinden dat het kabinet het NSP veel beter kan maken dan het nu is en roepen daarom op om serieus naar hun aanbevelingen te kijken. In een brief aan de ministers Staghouwer van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en Van der Wal-Zeggenlink van Natuur en Stikstof worden de voorstellen uitgebreid toegelicht. Op 18 mei gaat de Tweede Kamer met minister Staghouwer in debat over het NSP en de reactie van de Europese Commissie.

Help de boerenlandvogels

Er is helaas bijna geen geschikt leefgebied meer voor typische boerenlandvogels zoals de grutto, kievit of patrijs. Vogelbescherming is vastberaden om te investeren in de volle rijkdom van het Nederlandse landschap. Vol drassige, bloemrijke weides en natuurrijke akkers.

Bron: https://www.vogelbescherming.nl/

Foto header: tureluur door Peter Stam

Graag nodigt De Groene Motor de weidewachters uit om met elkaar het vogeljaar 2022 in te gaan. Het seizoen is begonnen en ook over voorgaande jaren valt er het één en ander bij te praten. De Groene Motor kijkt ernaar uit elkaar live te ontmoeten op zaterdag 2 april met een mooi programma in Vlaardingen.
Luister en praat mee over drones, het succesverhaal van Vereniging Vockestaert over het project Kraaiennest en het verhaal van grutto Tanja. Ben jij erbij?

Hier kun je het programma bekijken en je opgeven voor de weidevogelnetwerkdag.

Foto header: Adriaan van Wijck

Grutto’s arriveren vanaf februari in Nederland. In het hele vroege voorjaar keert onze nationale vogel traditiegetrouw terug uit overwinteringsgebieden in Zuid-Europa en West-Afrika. We horen veel over de grutto in de media én Vogelbescherming houdt niet op er aandacht voor te vragen. Wat voor vogel is het eigenlijk?

Eerst maar even waarom grutto’s zo vaak in de krant en op tv verschijnen. De grutto – bijnaam: Koning van de Weide – is uitgegroeid tot symbool van de teloorgang van de biodiversiteit op het platteland. Deze soort gaat dan ook met 5% per jaar achteruit en staat op de Rode Lijst. Veel vogels van het boerenland staan op de Rode Lijst. Nederland is kampioen export van landbouwproducten, maar dat is wel ten koste gegaan van de Nederlandse natuur in het landelijke gebied. Overal? Nee, dat zeker niet, er zijn enclaves en plekken waar het anders wordt aangepakt.

Het heikele punt

Grutto’s broeden op weilanden en krijgen daar te weinig jongen groot. Hebben de boeren de schuld dat grutto’s verdwijnen?! Vaak wordt gedacht dat Vogelbescherming dat vindt. Dat is niet zo. Agrarische bedrijven zijn gaandeweg steeds efficiënter gaan produceren tegen zo gering mogelijke kosten om ons en de consumenten in China en elders in de wereld van zuivel te voorzien, in de nek gehijgd door supermarkten die het nóg goedkoper willen hebben en toegejuicht door de verstrekkers van leningen en de veevoerindustrie.

Als dat anders moet, en veel partijen bewijzen dat het anders kán, dan moet er in de hele keten van boer tot bord iets veranderen. Als u zuivel gebruikt, kies in de supermarkt bijvoorbeeld voor vogelvriendelijke zuivel. Kijk op de zuivelwijzer waar die goeie merken te krijgen zijn. Zo helpt u de grutto!

Lees hier het hele bericht van Vogelbescherming Nederland.

Foto header: Bernard de Jong

Vogelbescherming Nederland: De achteruitgang van de grutto – onze nationale vogel –  is niet gestopt ondanks het weidevogelbeleid van de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) en daartoe verstrekte subsidies. Deze ontwikkelingen zijn voor de Algemene Rekenkamer aanleiding tot zorg over de effectiviteit van het weidevogelbeleid voor de grutto en gaat daarom hier onderzoek naar doen. Vogelbescherming juicht dit toe.

De grutto is en blijft een zorgenkindje van de Nederlandse natuurbescherming. De achteruitgang is al tientallen jaren aan de gang, waardoor het aantal broedparen in Nederland nu al met twee derde is afgenomen ten opzichte van dertig jaar geleden. De soort neemt met meer dan 5% per jaar af (bron: Sovon Vogelonderzoek Nederland) en staat op de Rode lijst van Nederlandse broedvogels.

Lees hier verder het bericht van Vogelbescherming Nederland.

Foto header; grutto door Abe Maayen