Veel te weinig jonge grutto’s in 2024

In het broedseizoen van 2024 kwamen heel weinig jonge grutto’s groot: naar schatting slechts vierduizend. Het was waarschijnlijk het slechtste broedseizoen sinds 2012. In de zomer zagen vogeltellers opvallend weinig jonge grutto’s op verzamelplaatsen. Lees hier verder.

Foto: Bernard de Jong

1 februari 2025 – Landelijke Insectendag

Op zaterdag 1 februari 2025 vindt de Landelijke Insectendag plaats in Flora Boskoop. Deze dag staat in het teken van het samenbrengen van enthousiaste vrijwilligers, insectenliefhebbers en professionals die met insecten werken. Het doel is om elkaar te ontmoeten, ervaringen te delen en gezamenlijk kennis op te doen over de nieuwste ontwikkelingen in de insectenwereld. Lees hier verder.

Foto: Sarah van de Graaf

Week van de winterse wespen

De meeste mensen associëren wespen met de zomer. Dan kom je ook de meeste wespen tegen, maar ook in de winter zijn ze nog te vinden. Dat is wel wat moeilijker, omdat ze verstopt zitten. Je vindt sporen dat ze er zijn, maar de wespen zelf vind je niet. Het is de week van de winterse wespen.

Koninginnen

Regelmatig krijgen we de vraag waar wespen in de winter zijn. Dan moeten we het – voor sommigen – teleurstellende antwoord geven dat de meeste exemplaren al voor de winter doodgaan. Dat geldt ook voor de limonadewespen die rond je terras hangen en voor andere sociale wespen, zoals hoornaars. De werksters hebben de hele zomer hun werk gedaan en de mannetjes hebben in het najaar hun taak vervuld. In de winter zijn de wespennesten van het voorgaande seizoen uitgestorven, en ze worden in het nieuwe jaar niet opnieuw gebruikt. De enige sociale wespen die in de winter nog leven, zijn de koninginnen die in de voorafgaande zomer of het voorafgaande najaar geboren zijn. Ondanks dat de koninginnen groot en stevig gebouwd zijn, zie je ze in de winter meestal niet. Ze kruipen weg op veilige donkere plekjes, met de juiste omstandigheden om het einde van de winter te halen. Ze zijn niet actief en zitten verstopt, bijvoorbeeld achter een stuk schors of in dood hout. Aan het einde van de winter of begin van het voorjaar, wanneer de omstandigheden gunstig zijn, komen ze weer tevoorschijn. Ze starten dan een nieuw nest dat later in het jaar weer uitgroeit tot een grote kolonie.

Overwinterende sluipwespen

Wespen die je in de winter nog wel zou kunnen aantreffen, zijn diverse soorten sluipwespen. Een beperkt aantal soorten sluipwespen overwintert namelijk als volwassen dier (imago). Sommigen soorten doen dat achter schors of in vermolmd hout van staande of liggende dode bomen. Andere soorten zoeken een plekje in mos of strooisel. Weer andere sluipwepsen zijn te vinden op donkere en afgesloten plekken, zoals bunkers of grotten. De meeste van de overwinterende soorten parasiteren op nachtvlinders. Tot nu toe zijn meer dan 25 soorten sluipwespen overwinterend gevonden in Nederland en België, maar veel is nog onbekend. Populaire bomen zijn eik, populier, els, wilg en berk, maar ook andere boomsoorten worden gebruikt. Meer informatie is te vinden in een eerder bericht op Nature Today

Gallen en galwespen

Sommige wespensoorten zijn sowieso lastig te vinden, omdat ze heel klein zijn of omdat je vaker de sporen van hun aanwezigheid vindt dan de wespen zelf. Beide gelden voor galwespen. De genoemde sporen van de aanwezigheid van galwespen zijn op heel veel plekken te vinden, vaak ook in de winter. Dan gaat het uiteraard over gallen: vergroeiingen van plantendelen die ontstaan doordat galwespen (of bijvoorbeeld galmuggen of galmijten) hun eitjes samen met een stofje in de plant hebben gelegd. Als reactie daarop vormt de plant een vergroeiing, waarin de larve van de galwesp groeit en waarvan hij eet. Het bekendst zijn de knikkergallen, die groeien op zomereiken. Op zomereiken zijn nog veel meer gallen te vinden, van breed scala aan galwespen. Van egelgalwesp tot aardappelgalwesp en van ramshoorngalwesp tot ananasgalwesp. Gallen die op bladeren van loofbomen groeien, zijn in de winter uiteraard vrijwel niet te vinden. Voor het herkennen van gallen, kun je gebruikmaken van de Veldgids Plantengallen.

Jaar van de Wesp

Het jaar 2024 is uitgeroepen tot Jaar van de Wesp, om wespen positieve aandacht te geven en een grote groep mensen in contact te brengen met deze mooie dieren. We willen duidelijk maken dat wespen een interessante groep insecten is, met een grote diversiteit aan soorten, vormen, ecologie en gedrag. Speciaal voor de limonadewespen willen we ook laten zien hoe bijzonder en nuttig ze zijn en dat bestrijding van nesten lang niet altijd nodig is. Ook de soortzoeker knoopwespen is gemaakt in het kader van het Jaar van de Wesp. 

Bron; https://www.naturetoday.com/nl/nl/nature-reports/message/?msg=33182

Foto header: hoornaars door Maria Kuijf

Goed nieuws: Ooibos Krimpen aan de Lek blijft beschermd!

Rijkswaterstaat schrijft in een brief aan de Stichting Mooi Crempene van 29 oktober 2024 onder verwijzing naar de Beleidslijn grote rivieren in samenhang met de Kamerbrief Water en bodem sturend van 25 november 2022: “Dat betekent dat Rijkswaterstaat geen vergunning kan verlenen voor woningbouw op het voormalig IHC-terrein.” Rijkswaterstaat heeft besloten dat traditionele woningbouw in het rivierbed, zoals op het IHC-terrein bij Krimpen aan de Lek, niet wordt toegestaan. Hoewel drijvende woningen binnen de bestaande havens nog steeds mogelijk zijn (mits vergunningen), betekent dit dat de toekomst van het ooibos een stuk veiliger lijkt.
Van de Ontwikkelcombinatie DBL noch van de gemeente Krimpenerwaard hebben we een reactie op de brief van Rijkswaterstaat vernomen.
In Zuid-Holland zijn ooibossen zeldzaam en vormen ze een essentiële bron van biodiversiteit. Deze unieke natuurgebieden, gelegen op natte plekken langs rivieren, bieden niet alleen onderdak aan talloze zangvogels, maar vervullen ook belangrijke functies zoals CO2-opslag, luchtzuivering en waterberging.
In het rapport “De ongelooflijke rijkdom van het bos aan de rivier“ van de NVWK van april 2023 is de waarde van het ooibos gedocumenteerd, dat heeft ongetwijfeld bijgedragen aan de bescherming ervan.

Zie hier voor het bericht van Mileudefensie.

Het weggeven van boerengeld door BBB is een blamage

Als directeur van de Transitiecoalitie Voedsel moet je over een langetermijnmentaliteit beschikken, zegt Willem Lageweg, die een lans breekt voor de gebiedscollectieven waarin boeren samenwerken. Na zeven jaar neemt hij afscheid. ‘Het is drie stappen vooruit en dan weer twee naar achteren.’ Lees hier verder.

Foto: pixabay

Fok niet met de grutto

Staatssecretaris Rummenie van Natuur ziet grutto’s fokken en uitzetten als één van de maatregelen om deze vogelsoort te redden. Dit schrijft hij in een brief aan de Kamer die woensdag 4 december in de Kamercommissie is besproken. Vogelbescherming Nederland hoopt dat de staatsecretaris afziet van dit plan. “De grutto heeft grotere en betere broedgebieden nodig. Grutto’s fokken is een schijnoplossing.” Lees hier verder.

Foto: pixabay

Mona Keijzer schrapt vogelvriendelijke bouwplannen: vogels en natuur de dupe

De minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO) schrapt de afspraak dat bij nieuwbouw en grootschalige renovatie neststenen voor beschermde diersoorten als vogels en vleermuizen verplicht worden, zo werd bekend gemaakt. Deze afspraak zou 1 januari 2025 in werking gaan. Vogelbescherming Nederland heeft jarenlang met bouwbedrijven en ambtenaren gewerkt aan dit besluit, maar minister Mona Keijzer schrijft het plan met veel draagvlak in de samenleving nu af. Vogelbescherming is ontgoocheld en vindt het een flinke tegenvaller voor de natuur, vooral ook voor iedereen die in de bebouwde kom woont. Natuur vormt de basis van een gezonde leefomgeving en zorgt ervoor dat steden ook in de toekomst bij klimaatverandering leefbaar blijven. Lees hier verder.

Foto: Arie van de Graaf

Bezoek aan Vogelringstation Nebularia


Zaterdag 12 Oktober jl. was de NVWK op bezoek bij de De Stichting Vogelringstation Nebularia, https://www.nebularia.nl

Deze stichting ringt vogels sinds 1959 vanuit de Krimpenerwaard, het gehele jaar door, en vanuit een schitterend stukje duin op de Kop van Schouwen van juli tot en met november. In die periode wordt er elke dag geringd door een team van 18 vrijwilligers. Het ringen gebeurt voor wetenschappelijk onderzoek om de vogels uiteindelijk beter te kunnen beschermen. Er worden zo gegevens verzameld over leeftijd, broedgebieden, trekroutes, overwinteringsgebieden etc. Cor Oskam heeft ons een aantal vogels laten zien die net gevangen en geringd waren. Tijdens deze tijd van de grote trek komt er van alles langs: Ringmussen, Gele kwikstaarten, Roodborsttapuiten, Koperwieken, Leeuweriken, (Vuur)Goudhaantjes en ga zo maar door. De vogels worden gevangen met vliegnetten en slagnetten. Daarna worden ze snel geringd, gemeten en gewogen en dan gelijk weer losgelaten. De ringen zijn zo licht dat ze hier verder geen hinder van ondervinden. Na de uitstekende uitleg van Cor zijn we op de terugweg nog even gestopt op de Brouwersdam. Daar zagen we o.a.: Rotganzen, Scholeksters, Aalscholvers, Drieteenstrandlopers en Bontbekplevieren. Dit was ook een goede gelegenheid om de door de Stekjesmarkt en de Firma Benel gedoneerde Vortex telescoop uit te proberen. Michiel Fokkema

Foto: Michiel Fokkema

Abe Maaijen presenteert ‘De Waardige Waard’ in Het Kwartier Stolwijk

Abe Maaijen presenteert op vrijdag 8 november in Het Kwartier aan de Jan Steenlaan 16B in Stolwijk de documentaire ‘De Waardige Waard’. In deze film worden de historische en natuurlijke kenmerken van het slagenlandschap van de Krimpenerwaard belicht. Abe geeft hierbij een toelichting op de ontwikkeling van het gebied en de invloed van boeren op de bewerking ervan door de eeuwen heen. Na de pauze volgt een lezing door Jan Oostdam van het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard. Hij gaat in op de ontginning van de waard, de verschillende polders, en de rol van het Hoogheemraadschap in dit proces. De presentatie begint om 20.15 uur. Tickets à 5 euro zijn verkrijgbaar via de website van Het Kwartier: www.hetkwartierstolwijk.nl.

Foto: Arie van de Graaf

NVWK nieuwsbrief – oktober 2024

Korte berichten:

De Plantenwerkgroep krijgt nieuwe coördinatoren. Marielle van Gemeren en Jacqueline Veltman nemen de rol van coördinator op zich en willen de plantengroep weer nieuw leven inblazen. Met hun nieuwe rol stappen zij uit de werkgroep RO.

De werkgroep RO ziet graag nieuwe leden komen. Met het vertrek van Marielle en Jacqueline is nogal een gat geslagen in de bezetting, en dat willen we graag weer opvullen. Hecht je belang aan wat er gebeurt in jouw woonomgeving? Wil je een bijdrage leveren aan beoordeling van beleid en plannen van de gemeenten en van de provincie? Wil je sowieso een bijdrage leveren aan de NVWK met jouw kennis en inzichten, ook als je geen specialist bent op ruimtelijke ordening? Neem dan svp contact op met Leen Verschoor, coördinator van de werkgroep RO.

Jaap Graveland is eind oktober verhuisd naar de Achterhoek. Marije Willems neemt voorlopig het voorzitterschap voor haar rekening. Berichten aan het mailadres van Jaap bij de NVWK worden doorgestuurd naar de secretaris. Daarnaast hebben we een nieuw mailadres gecreëerd: voorzitter@nvwk.nl.

Uit de Rabo ClubSupport-actie ontvangen we het mooie bedrag van € 482,82, we besteden de opbrengst aan verrekijkers en soortgelijk materiaal ter ondersteuning  van excursies.

Aan iedereen die haar/zijn stem heeft uitgebracht op de NVWK, hartelijk dank.

Activiteiten november

Vogelexcursie Hollandse en Zeeuwse Delta

Zaterdag 2 november, vanaf 07:30 uur tot 17:30 uur

De geslaagde excursie van begin dit jaar krijgt een vervolg. Coen van Nieuwamerongen heeft weer een mooie route en goede locaties in voorbereiding. Wil je jezelf een beetje voorbereiden of ben je verhinderd, kijk dan ook eens op de recent geposte filmpjes van De Visdief op YouTube.
Deze pestvogel was een van de hoogtepunten van de vorige excursie.
Voor meer informatie over de excursie klik hier


Foto: Coen van Nieuwamerongen
Landelijke Natuurwerkdag zaterdag 2 november, vanaf 9:00 uur tot ca. 13:00 uur
Locaties in Capelle aan den IJssel en in Schoonhoven – Willige Langerak


De landelijke Natuurwerkdag is het grootste vrijwilligersevenement in het groen. Natuurlijk doen ook onze knotgroepen mee aan deze dag, en ook nog eens op bijzondere locaties. Denk je wel eens na over in de natuur met je handen werken, of wil je wel eens meemaken hoe zo’n knotploeg bezig is, dan is meedoen met de landelijke Natuurwerkdag een serieuze overweging waard. Gewoon, lekker vrijblijvend. En ook uitnodigend, durven we te stellen…
De Knotgroep Krimpen werkt op het scoutingterrein in Capelle aan den IJssel. De Landschapwerkgroep gaat aan de slag in Schoonhoven op een voor ons nieuw terrein in Willige Langerak. 
Voor meer informatie over locaties en meedoen, klik hier


Foto: Edwin Valentijn
Wintervogeltellingen weekend van 16 en 17 november, bij daglicht
Diverse locaties


De maandelijkse telling van de wintervogels staat deze maand gepland voor het weekend van 16 en 17 november. Door die regelmatige, landelijke tellingen over vele jaren heen wordt een steeds beter beeld gevormd van de ontwikkelingen in de vogelstand tijdens de wintermaanden. Uiteindelijk komen de resultaten terecht in de vogelbalans.
De NVWK doet mee met een vaste groep die openstaat voor belangstellenden.
Meer weten doe je door hier te klikken
Heb je items voor de nieuwsbrief, stuur ze naar info@nvwk.nl